امروزه در تمامی شهرهای جهان به ویژه کلان شهرها ، افزایش نرخ جرم و جنایت نگران‌کننده است و به یکی از دغدغه‌های مهم شهروندان، نهادها و رهبران و مقامات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع تبدیل شده است.
به گزارش معاونت روابط و همکاری‌های بین الملل روابط عمومی شهرداری تهران، در فاصله سال‌های 1990 تا 2000 نرخ جرم و جنایت به ازای هر 100 نفر، از 6 به 8/8 رسیده است و مطالعات و بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد طی 5 سال گذشته، بیش از 60 درصد شهروندان در سراسر جهان به نوعی متاثر یا قربانی جرم و جنایت بوده‌اند و این رقم در میان کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب به بیش از 70 درصد می‌رسد.
به وضوح می‌توان گفت که جرایم شهری اعم از جنایت و یا تخلفات و اقدامات غیر قانونی، زندگی شهروندان را به شدت تهدید می‌کند و این موضوع سیاست‌ها و برنامه‌های حکومت‌های مرکزی و یا دولت‌های محلی و شهرداری‌ها را دچار تغییرات عمده‌ای کرده است.
جرم و جنایت در سطوح فردی، گروهی و اجتماعی، هزینه‌های سنگینی را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به این حکومت‌ها و دولت‌ها تحمیل می‌کند و آسیب‌های جدی را به برنامه‌های توسعه و رفاه اجتماعی در تمامی کشورها، متوجه می‌سازد.
به دلیل همین آثار و نگرانی‌های ناشی از ناامنی و جرم و جنایت، برنامه امسال مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد که همه ساله در هفته اول اکتبر روز دوشنبه ( هفته دوم مهرماه )، در سراسر جهان برگزار می‌شود به موضوع " ایمنی و امنیت در شهرها " اختصاص یافته و شعار "یک شهر ایمن ، یک شهر متعادل" (A safe is a just city) را انتخاب کرده است.
سازمان ملل در این روز به حاکمان، دولتمردان، سیاستمداران و برنامه‌ریزان شهری هشدار می‌دهد که امروزه تهدیداتی مانند: خشونت، تبهکاری، بزهکاری جوانان، بحران‌های ناشی از بلایای طبیعی، حاشیه نشینی و توسعه فقر، بی‌عدالتی و ... شهرها و شهرنشینان را بیش از پیش به صورت جدی تهدید می‌کند.
در این میان برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد از مقامات دولتی و محلی در سراسر جهان خواسته است تا امسال بیش از گذشته بر تعهدات خود نسبت به حقوق اولیه انسان‌ها برای دسترسی به منزلگاه‌ها و سکونت‌گاه‌های بشری، امنیت شهر ها، جلوگیری از توسعه حاشیه نشینی و سایر حقوق شهروندی پایبند باشند و به حقوق فرهنگی، اجتماعی، موضوع کوچ اجباری درون شهری و ناامنی، آموزش و تربیت شهروندانی با مشخصات مودب، با فرهنگ، زیبا و توسعه یافته تلاش کنند.
برنامه شهرهای امن تر توسط UN-Habitat ( برنامه اسکان بشر سازمان ملل ) در سال 1996 با درخواست شهروندان آفریقایی که در پی توسعه راه‌های پیشگیری از خشونت شهری بودند آغاز شد.
هدف از برنامه مزبور ایجاد فرهنگ پیشگیری و محیط زیست ایمن برای شهرنشینان توسط مقامات محلی، دستگاه‌های کیفری جنایی، بخش خصوصی و توجه همتاهای مدنی به ایجاد امنیت و کاهش بزهکاری در نا امنی است.
بر اساس نتایج تحقیقات به عمل آ مده از سوی UN-Habitat در سال 2007 ، خشونت علیه زنان، خشونت‌های خیابانی، درگیری‌ها و نزاع‌ها، سرقت و دزدی، بزهکاری جوانان، جرایم مربوط به مواد مخدر ، جرایم مربوط به جوانان، تعرض و تعدی، مهمترین نگرانی‌ها و دغدغه‌های پاسخگویان در بیش از 10 کشور جهان بوده است.
علیرغم تبلیغات گسترده غربی‌ها حدود 25 درصد از پاسخگویان شرکت کننده در نظر سنجی سال 2007 مرکز اسکان بشر، مهاجرت‌های غیر قانونی و تروریسم را جزو نگرانی‌های اصلی خود اعلام نکرده اند.
بر اساس این تحقیق، زنان، جوانان، کودکان، فقر ، سالمندان و ثروتمندان در معرض بیشترین تهدیدها آسیب ها قرار دارند.
در ادامه این نظر سنجی، 87 درصد از پاسخگویان اتخاذ راه‌های بازدارنده برای گروه‌های آسیب پذیر، 86 درصد تلفیق سیستم‌های بازدارنده با سیاست‌های شهری، 79 درصد برنامه‌ریزی فیزیکی شهری برای مدیریت امنیت و تاسیس انجمن‌ها و سیستم‌های برنامه‌ریزی ، 78درصد برنامه های آموزشی برای امنیت شهری ، 76درصد سرمایه گذاری برای جلوگیری از خشونت ، 74 درصد تقویت اعمال قانون ، 72درصد تقویت سیستم های کیفری و جنایی ، 71درصد حمایت از قربانیان و 64 درصد نیز تحقیقات امنیتی را از مقامات دولتی و شهری خود خواستار شده اند.
موارد پیش گفته نشان می‌دهد برنامه‌ریزان و مجریان شهری لازم است بیش از گذشته در جهت پیشگیری از وقوع خشونت و جنایت در سطح شهر به ویژه در میان گروه‌های آسیب‌پذیر‌تر مانند زنان و نوجوانان از طریق اعمال سیستم‌های بازدارنده تلاش کنند.
از آنجا که کلان شهر تهران نیز از جمله شهرهایی است که به دلیل ویژگی‌های تعدد و تضاد فرهنگی، روزانه شاهد وقوع جرایم و ناامنی‌های متعدی است، لذا ضرورت سیستم تربیتی و آموزشی مناسب به منظور " شهروند سازی "و بهبود زندگی شهرنشینان و جلوگیری از وقوع خشونت و جنایت در تهران بسیار ملموس است.
بر این مبنا، شهرداری تهران می‌تواند با سرمایه‌گذاری سخت افزاری و نرم افزاری از جمله تقویت مهارت‌های زندگی اجتماعی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی " ارتباط بدون خشونت " برای کارمندان (شامل شرکت ها و سازمان های تابعه ) ، بازنشستگان ( سالمندان )، زنان، نوجوانان و سایر گروه‌های آسیب‌پذیر، در کاهش خشونت و جرم و ایجاد "شهر ایمن شهر متعادل " گامی موثر بردارد.
